G tổng hợp.
Đẹp mắt, công phu và cầu kỳ trong khi tuân theo các nguyên tắc đơn giản, những chiếc nơ kết là một phần của lịch sử 5.000 năm Trung Quốc, và những ghi chép từ thời cổ đại chính là bằng chứng cho việc sử dụng những chiếc nơ để ghi lại tất cả các sự kiện quan trọng.
Có rất nhiều câu tục ngữ Trung Quốc giải thích về vai trò của những chiếc nơ kết trong thời Trung Quốc cổ xưa, ví dụ như “kết thăng ký sự” (kết nơ để ghi lại sự kiện), và “đại sự đại kết kỳ thăng, tiểu sự tiểu kết kỳ thăng” (việc lớn kết nơ lớn, việc nhỏ kết nơ nhỏ).
Diễn biến phát triển của chiếc Kết Trung Quốc đã có hàng nghìn năm. Theo sử liệu ghi lại, ngay từ thời thượng cổ, các cổ nhân Trung Quốc đã kết dây để ghi lại các sự kiện mãi tới khi xuất hiện văn tự nguyên thủy. Văn hóa Trung Quốc trong quá trình hình thành từng sùng bái dây thừng. Trong Hán ngữ "Thừng" và "Thần" có cách đọc gần giống nhau, hơn nữa thần thú rồng được dân tộc Hoa Hạ sùng bái trong truyền thuyết và tự xưng là "con cháu của rồng", trong thời tiền sử hình ảnh của rồng mà mọi người sùng bái là được thể hiện qua sự biến hóa của kết dây.
Vào thời kỳ đầu của văn minh Trung Quốc, người ta coi một đoạn dây nhỏ cũng quý giá không khác gì danh dự, vì bản thân từ “thăng” (dây) được phát âm giống với từ “thần” (thần thánh). Nét viết chữ “thăng” cũng hướng người Trung Quốc – được gọi là “long nhân” – tới sự sùng kính, vì nét viết chữ “thăng” được cho là giống với một con rồng đang bay lượn.
Kết dây được sử dụng rộng rãi trong đời sống của người Trung Quốc cổ. Chẳng hạn như về mặc, người Trung Quốc cổ đã dùng phương pháp kết dải lưng để thắt quần áo, sau lại xuất hiện kết dây làm cúc. Người Trung Quốc cổ thích theo những đồ ngọc, họ dùng dây xâu những miếng ngọc lại với nhau sau đó thắt trên quân đáo.
Đến đời Nhà Thanh <1644-1911>, kết dây đã được coi là một nghệ thuật, hình thức đa dạng lại tinh xảo, được sử dụng rộng rãi trong trang sức, các vật dụng lớn nhỏ trong đời sống như kiệu, dèm, móc màn...đều được trang trí kết dây để tô điểm.
Những kết dây này không những đóng vai trò thực dụng hoặc trang trí mà còn có ngụ ý rõ ràng. Chẳng hạn như trên những tấm màn trong phòng tân hôn có trang trí chiếc Kết dài, ngụ ý đôi uyên ương mãi mãi bên nhau, không chia ly. Trên dây lưng ngọc có thêm chiếc "Kết như ý" được hiểu rằng vạn sự như ý, mọi sự hài lòng. Trên chiếc quạt có thêm "Kết cát tường" ngụ ý đại cát đại lợi, tốt lành.
Nét viết chữ “kết” miêu tả một chiếc thắt nơ. Chính vì thế, nó còn tượng trưng cho những mối quan hệ, có thể mở rộng ra là sức mạnh bao trùm, sự hài hòa và những cảm xúc của con người.
Đồ trang sức được kết từ một sợi dây tại sao lại có nhiều ngụ ý như vậy? hì ra trong Hán Ngữ chứ "Kết" trong kết dây là một chữ thể hiện sự hài hoà, chan chứa tình cảm, trong những cụm từ kết hợp, kết giao, kết duyên, đoàn kết, kết quả...Những ý nghĩa này có được là nhờ khả năng phản ánh cụ thể của các bộ chữ tượng hình Trung Quốc. Ví dụ, “kết thực” nghĩa là ra quả, “kết giao” nghĩa là làm bạn, “kết duyên” nghĩa là đến với nhau vì duyên phận, “kết hôn” nghĩa là lập gia đình với nhau, và “đoàn kết” nghĩa là hợp lại cùng nhau. Chữ "Kết" để lại cho mọi người cảm giá đẹp về đoàn viên, thân mật, ấm cúng.
Những chiếc nơ kết còn mang những ý nghĩa ẩn dụ bắt nguồn từ ngôn ngữ: chữ “kết” (cái nơ) được chiết tự từ chữ “ty” và chữ “cát”, trong đó “ty” có nghĩa là lụa hoặc là dây, còn “cát” nghĩa là thịnh vượng, một địa vị cao trong xã hội, cuộc sống trường thọ, may mắn, của cải, sức khỏe và sự bình an. Trong phát âm tiếng Hán, chức "kết" gần giống chữ "Cát" có nội dung phong phú đa dạng, phúc, lộc, thọ, hỷ, tài, an, khang đều thuộc phạm trù "Cát". "Cát" là chủ đề theo đuổi vĩnh hằng của dân tộc Hoa Hạ, bởi vậy đồ mỹ nghệ dân gian Kết dây này đã trở thành vật truyền tải sự tinh túy của nền văn hóa truyền thống Trung Quốc và được lưu truyền đến ngày nay một cách rất tự nhiên.
Nhờ mối liên hệ khăng khít của những chiếc nơ kết với văn hoá Trung Quốc, nghệ thuật kết nơ tiếp tục được lưu truyền như một loại hình văn hóa dân gian được yêu thích. Thú vui này đã trở thành một loại hình nghệ thuật phổ biến trong suốt triều đại nhà Đường (618-907) và triều đại nhà Tống (960-1279), và đã từng chứng kiến thời hoàng kim trong thời kỳ chuyển giao giữa triều đại nhà Minh và triều đại nhà Thanh (1368-1911), khi mà những chiếc nơ kết thường tô điểm cho các bộ trang phục truyền thống. Môn nghệ thuật này có mặt từ trong những mục đích sử dụng đơn giản, cho đến những vật dụng trang trí trong các đám hội hè – như các chuỗi hạt, trâm cài đầu, và hoa tai. Một số loại nơ kết nhất định, chẳng hạn như “Nơ kết may mắn”, được dùng như một tấm bùa hộ mệnh, để xua đuổi những điều xấu xa, tránh tai họa và mang lại may mắn.
Những chiếc nơ kết Trung Quốc được làm từ một sợi dây dài ít nhất 1 mét, và được tạo ra theo các phương pháp, quy tắc và các động tác đã định sẵn. Các sợi dây được gấp lại, chồng lên nhau, cuộn tròn, thêu và trở thành những tác phẩm lôi cuốn. Mặc dù nhiều chiếc nơ kết có vẻ như rất phức tạp và mang tính nghệ thuật cao trong mẫu vẽ và thiết kế, tất cả chúng đều được tạo ra theo 20 kỹ thuật cơ bản. Những chiếc nơ kết Trung Quốc đích thực có hai mặt trước và sau giống hệt nhau.
Tên gọi của một chiếc nơ kết cụ thể phụ thuộc vào hình dáng, công dụng, nơi nó được tạo ra, và ý nghĩa của chiếc nơ. Lấy ví dụ, chiếc nơ “nhân đôi tài lộc” có tên gọi từ những đồng tiền xu cổ bằng đồng của Trung Quốc xếp chồng lên nhau. Tên gọi “nơ cúc áo” hàm ý nói đến công dụng cuối cùng của nó là một chiếc cúc áo. Chiếc nơ “thập thiên” không chỉ trông giống như biểu tượng chữ Vạn mà người Trung Quốc thường dùng để tượng trưng cho thập thiên (mười nghìn), mà nó còn thường được thấy trên các bức tượng Bồ Tát Quán Âm, vị Bồ Tát từ bi vô lượng. Chiếc nơ “trường cửu” lấy hình mẫu từ hình tượng bát tiên (8 vị tiên), tượng trưng cho sự thường chuyển vĩnh cửu mà từ đó vạn vật được sinh thành. Chiếc nơ này tượng trưng cho những mối tương quan bất diệt và là nền tảng của sự biến hóa.
Trong khoảng thời gian của thế kỷ 20 vừa qua, và đặc biệt kể từ thời kỳ “Tân Trung Hoa” dưới sự cai trị của Đảng Cộng sản Trung Quốc, môn nghệ thuật truyền thống này đã bị mất đi tầm quan trọng của nó. Chỉ trong những năm 1990, nghệ thuật kết nơ, cũng như các trang phục thêu truyền thống Trung Quốc mới chứng kiến một sự phục hồi, và những nghệ thuật này kể từ đó đã quay trở lại thịnh hành trên khắp Trung Quốc.
Đẹp mắt, công phu và cầu kỳ trong khi tuân theo các nguyên tắc đơn giản, những chiếc nơ kết là một phần của lịch sử 5.000 năm Trung Quốc, và những ghi chép từ thời cổ đại chính là bằng chứng cho việc sử dụng những chiếc nơ để ghi lại tất cả các sự kiện quan trọng.
Có rất nhiều câu tục ngữ Trung Quốc giải thích về vai trò của những chiếc nơ kết trong thời Trung Quốc cổ xưa, ví dụ như “kết thăng ký sự” (kết nơ để ghi lại sự kiện), và “đại sự đại kết kỳ thăng, tiểu sự tiểu kết kỳ thăng” (việc lớn kết nơ lớn, việc nhỏ kết nơ nhỏ).
Diễn biến phát triển của chiếc Kết Trung Quốc đã có hàng nghìn năm. Theo sử liệu ghi lại, ngay từ thời thượng cổ, các cổ nhân Trung Quốc đã kết dây để ghi lại các sự kiện mãi tới khi xuất hiện văn tự nguyên thủy. Văn hóa Trung Quốc trong quá trình hình thành từng sùng bái dây thừng. Trong Hán ngữ "Thừng" và "Thần" có cách đọc gần giống nhau, hơn nữa thần thú rồng được dân tộc Hoa Hạ sùng bái trong truyền thuyết và tự xưng là "con cháu của rồng", trong thời tiền sử hình ảnh của rồng mà mọi người sùng bái là được thể hiện qua sự biến hóa của kết dây.
Vào thời kỳ đầu của văn minh Trung Quốc, người ta coi một đoạn dây nhỏ cũng quý giá không khác gì danh dự, vì bản thân từ “thăng” (dây) được phát âm giống với từ “thần” (thần thánh). Nét viết chữ “thăng” cũng hướng người Trung Quốc – được gọi là “long nhân” – tới sự sùng kính, vì nét viết chữ “thăng” được cho là giống với một con rồng đang bay lượn.
Đến đời Nhà Thanh <1644-1911>, kết dây đã được coi là một nghệ thuật, hình thức đa dạng lại tinh xảo, được sử dụng rộng rãi trong trang sức, các vật dụng lớn nhỏ trong đời sống như kiệu, dèm, móc màn...đều được trang trí kết dây để tô điểm.
Những kết dây này không những đóng vai trò thực dụng hoặc trang trí mà còn có ngụ ý rõ ràng. Chẳng hạn như trên những tấm màn trong phòng tân hôn có trang trí chiếc Kết dài, ngụ ý đôi uyên ương mãi mãi bên nhau, không chia ly. Trên dây lưng ngọc có thêm chiếc "Kết như ý" được hiểu rằng vạn sự như ý, mọi sự hài lòng. Trên chiếc quạt có thêm "Kết cát tường" ngụ ý đại cát đại lợi, tốt lành.
Nét viết chữ “kết” miêu tả một chiếc thắt nơ. Chính vì thế, nó còn tượng trưng cho những mối quan hệ, có thể mở rộng ra là sức mạnh bao trùm, sự hài hòa và những cảm xúc của con người.
Đồ trang sức được kết từ một sợi dây tại sao lại có nhiều ngụ ý như vậy? hì ra trong Hán Ngữ chứ "Kết" trong kết dây là một chữ thể hiện sự hài hoà, chan chứa tình cảm, trong những cụm từ kết hợp, kết giao, kết duyên, đoàn kết, kết quả...Những ý nghĩa này có được là nhờ khả năng phản ánh cụ thể của các bộ chữ tượng hình Trung Quốc. Ví dụ, “kết thực” nghĩa là ra quả, “kết giao” nghĩa là làm bạn, “kết duyên” nghĩa là đến với nhau vì duyên phận, “kết hôn” nghĩa là lập gia đình với nhau, và “đoàn kết” nghĩa là hợp lại cùng nhau. Chữ "Kết" để lại cho mọi người cảm giá đẹp về đoàn viên, thân mật, ấm cúng.
Những chiếc nơ kết còn mang những ý nghĩa ẩn dụ bắt nguồn từ ngôn ngữ: chữ “kết” (cái nơ) được chiết tự từ chữ “ty” và chữ “cát”, trong đó “ty” có nghĩa là lụa hoặc là dây, còn “cát” nghĩa là thịnh vượng, một địa vị cao trong xã hội, cuộc sống trường thọ, may mắn, của cải, sức khỏe và sự bình an. Trong phát âm tiếng Hán, chức "kết" gần giống chữ "Cát" có nội dung phong phú đa dạng, phúc, lộc, thọ, hỷ, tài, an, khang đều thuộc phạm trù "Cát". "Cát" là chủ đề theo đuổi vĩnh hằng của dân tộc Hoa Hạ, bởi vậy đồ mỹ nghệ dân gian Kết dây này đã trở thành vật truyền tải sự tinh túy của nền văn hóa truyền thống Trung Quốc và được lưu truyền đến ngày nay một cách rất tự nhiên.
Nhờ mối liên hệ khăng khít của những chiếc nơ kết với văn hoá Trung Quốc, nghệ thuật kết nơ tiếp tục được lưu truyền như một loại hình văn hóa dân gian được yêu thích. Thú vui này đã trở thành một loại hình nghệ thuật phổ biến trong suốt triều đại nhà Đường (618-907) và triều đại nhà Tống (960-1279), và đã từng chứng kiến thời hoàng kim trong thời kỳ chuyển giao giữa triều đại nhà Minh và triều đại nhà Thanh (1368-1911), khi mà những chiếc nơ kết thường tô điểm cho các bộ trang phục truyền thống. Môn nghệ thuật này có mặt từ trong những mục đích sử dụng đơn giản, cho đến những vật dụng trang trí trong các đám hội hè – như các chuỗi hạt, trâm cài đầu, và hoa tai. Một số loại nơ kết nhất định, chẳng hạn như “Nơ kết may mắn”, được dùng như một tấm bùa hộ mệnh, để xua đuổi những điều xấu xa, tránh tai họa và mang lại may mắn.
Những chiếc nơ kết Trung Quốc được làm từ một sợi dây dài ít nhất 1 mét, và được tạo ra theo các phương pháp, quy tắc và các động tác đã định sẵn. Các sợi dây được gấp lại, chồng lên nhau, cuộn tròn, thêu và trở thành những tác phẩm lôi cuốn. Mặc dù nhiều chiếc nơ kết có vẻ như rất phức tạp và mang tính nghệ thuật cao trong mẫu vẽ và thiết kế, tất cả chúng đều được tạo ra theo 20 kỹ thuật cơ bản. Những chiếc nơ kết Trung Quốc đích thực có hai mặt trước và sau giống hệt nhau.
Tên gọi của một chiếc nơ kết cụ thể phụ thuộc vào hình dáng, công dụng, nơi nó được tạo ra, và ý nghĩa của chiếc nơ. Lấy ví dụ, chiếc nơ “nhân đôi tài lộc” có tên gọi từ những đồng tiền xu cổ bằng đồng của Trung Quốc xếp chồng lên nhau. Tên gọi “nơ cúc áo” hàm ý nói đến công dụng cuối cùng của nó là một chiếc cúc áo. Chiếc nơ “thập thiên” không chỉ trông giống như biểu tượng chữ Vạn mà người Trung Quốc thường dùng để tượng trưng cho thập thiên (mười nghìn), mà nó còn thường được thấy trên các bức tượng Bồ Tát Quán Âm, vị Bồ Tát từ bi vô lượng. Chiếc nơ “trường cửu” lấy hình mẫu từ hình tượng bát tiên (8 vị tiên), tượng trưng cho sự thường chuyển vĩnh cửu mà từ đó vạn vật được sinh thành. Chiếc nơ này tượng trưng cho những mối tương quan bất diệt và là nền tảng của sự biến hóa.
Trong khoảng thời gian của thế kỷ 20 vừa qua, và đặc biệt kể từ thời kỳ “Tân Trung Hoa” dưới sự cai trị của Đảng Cộng sản Trung Quốc, môn nghệ thuật truyền thống này đã bị mất đi tầm quan trọng của nó. Chỉ trong những năm 1990, nghệ thuật kết nơ, cũng như các trang phục thêu truyền thống Trung Quốc mới chứng kiến một sự phục hồi, và những nghệ thuật này kể từ đó đã quay trở lại thịnh hành trên khắp Trung Quốc.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét